Materiały izolacyjne i energooszczędne
Technologie budowy ścian – cz. II

Pierwsza część artykułu poświęcona była optymalizacji doboru rodzaju i grubości materiałów izolacyjnych ścian zewnętrznych pod względem energetycznym, ekonomicznym oraz ekologicznym. W drugiej części chcielibyśmy zaprezentować przegląd najpopularniejszych technologii budowy ścian stosowanych w energooszczędnym budownictwie, a także omówić najważniejsze właściwości materiałów, wpływające na ich dobór oraz ograniczenia ich zastosowania. Zostanie także przedstawionych kilka przykładów zastosowania poszczególnych materiałów w budynku, wynikających z konieczności uwzględnienia specyficznych wymagań.

Wymagania stawiane ścianom zewnętrznym budynku

Jak już zostało wspomniane w pierwszej części artykułu, przegrody zewnętrzne budynku, w tym przypadku ściany, muszą spełniać szereg określonych wymagań. Z punktu widzenia energooszczędności i ekologii, najważniejszą rolę odgrywają wymagania cieplno-wilgotnościowe.

Jedną z podstawowych funkcji zewnętrznej powłoki budynku jest ochrona wnętrza budynku przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, w celu zapewnienia użytkownikom budynku komfortu cieplnego, na który składają się m.in. odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza we wnętrzu. Dla obniżenia kosztów ogrzewania dąży się do minimalizacji strat ciepła i z tego punktu widzenia najistotniejszym parametrem charakteryzującym ściany zewnętrzne jest izolacyjność cieplna. Drugim ważnym zagadnieniem cieplno-wilgotnościowym jest skraplanie się pary wodnej wewnątrz przegrody, co może prowadzić do rozwoju pleśni i grzybów.

 Wszystkie te właściwości mają wpływ na dobór materiału elewacji i technologii budowy ściany, dlatego w projektowaniu ważna jest ich dobra znajomość. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym technologiom i materiałom pod kątem ich właściwości.

Przegląd najpopularniejszych technologii budowy ścian

Obecnie w budownictwie mieszkaniowym mniej lub bardziej powszechnie stosowanych jest wiele rodzajów technologii realizacji i wykończenia ścian. Zróżnicowane są one pod względem zastosowanych materiałów konstrukcyjnych, izolacyjnych i wykończeniowych, ale także z uwagi na samą filozofię budowy – mamy więc technologie masywne i szkieletowe, izolację od zewnątrz i od wewnątrz lub w strukturze przegrody itp.

W budownictwie mieszkaniowym, zwłaszcza wielkogabarytowym budownictwie wielorodzinnym, najczęściej mamy do czynienia ze ścianami o konstrukcji masywnej – murowanej, monolitycznej lub prefabrykowanej. 

Najczęściej stosowane materiały konstrukcyjne to:

• ceramika w postaci różnego rodzaju pustaków,
• bloczki silikatowe,
• bloczki z betonu komórkowego,
• żelbet w postaci monolitycznej lub prefabrykowanej.

 
Niezależnie od zastosowanego materiału konstrukcyjnego, każdy z nich wymaga zastosowania warstwy izolacji termicznej. Pewnym wyjątkiem były tu do niedawna cieszące się kilka, a nawet kilkanaście lat temu sporą popularnością wyroby z ceramiki poryzowanej (np. Porotherm), które przy ówcześnie obowiązujących normach izolacyjności cieplnej, dawały możliwość budowy ścian jednowarstwowych o akceptowalnej grubości. Jednakże przy aktualnych wymaganiach cieplnych musiałyby być znacznie grubsze, co stawia pod znakiem zapytania sens takiego rozwiązania.

Warstwę izolacji termicznej stosuje się, o ile to możliwe, po zewnętrznej stronie przegrody, co jest korzystniejsze ze względów cieplno-wilgotnościowych  (problem ten był omawiany szerzej w pierwszej części artykułu).

Ocieplenie styropianem – metoda lekka mokra

Podstawową i najpowszechniej stosowaną technologią izolacji ścian masywnych jest ocieplenie styropianem z wykończeniem tynkiem cienkowarstwowym nakładanym na siatkę, zwane popularnie metodą lekką mokrą, znaną też jako skrót ETICS (External Thermal Insulation Composite System – „złożony system zewnętrznej izolacji cieplnej”). Głównym powodem dużej popularności tej metody są niskie koszty materiału i wykonania.

Należy tu zaznaczyć, że pod potocznie stosowaną nazwą „styropian” kryją się różne rodzaje materiałów izolacyjnych, różniące się właściwościami i zastosowaniem:

• styropian zwykły EPS (polistyren ekspandowany),
• styropian grafitowy – o podwyższonej izolacyjności cieplnej dzięki domieszce grafitu, odbijającego promieniowanie cieplne,
• polistyren ekstrudowany XPS – charakteryzujący się większą twardością oraz odpornością na wodę; stosowany m.in. do izolacji posadzek, tarasów, stropodachów zielonych, a w przypadku ścian – części stykających się z gruntem, a więc partii cokołowych czy ścian fundamentowych.

Ocieplenie wełną mineralną – tynk i elewacje wentylowane

Wełna mineralna charakteryzuje się porównywalną do styropianu izolacyjnością cieplną. Wyraźniejsze są różnice w innych właściwościach. Przede wszystkim, wełna mineralna posiada dużo lepszą od styropianu klasę – odporność pożarową – jest materiałem niepalnym (klasa reakcji 
na ogień A1). Z drugiej strony wełna mineralna jest materiałem higroskopijnym i z tego względu musi być wentylowana.

Trzeba tutaj zaznaczyć, że pod pojęciem wełny mineralnej kryją się tak naprawdę dwa materiały o podobnych właściwościach, ale różniące się surowcem użytym do produkcji:

• wełna skalna, otrzymywana z kamienia (bazaltu, gabro, dolomitu lub kruszywa wapiennego) lub brykietu mineralnego z recyklingu, o większej gęstości,
• wełna szklana, otrzymywana z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej, o mniejszej gęstości, ale o nieco lepszej izolacyjności.

Obie oferowane są w różnych for...