Poprawiamy parametry termiczne przegród

Jeżeli obiekt jest zabytkowy lub znajduje się na terenie objętym ochroną konserwatorską, to wykonanie jego termomodernizacji, prowadzenie prac konserwatorskich bądź restauratorskich lub robót budowlanych jest zazwyczaj utrudnione i wielokrotnie dopuszczalne tylko od wewnątrz. W praktyce oznacza to, że każde prace, które chcemy przeprowadzić w naszym obiekcie, oraz uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy są uzależnione od pozytywnej opinii konserwatora zabytków. Także poprawa parametrów termicznych fragmentów budynku niezabytkowych, czyli zastosowania selektywnego ocieplenia wybranych pomieszczeń, wymaga ocieplenia metodą od wewnątrz.

Rozkład temperatury przegrodzie

Rozkład temperatur w przegrodach przedstawia się następująco:

• konglomerat traktowany jako jednowarstwowy,
• przegroda dwuwarstwowa z izolacją termiczną po zewnętrznej stronie,
• przegroda dwuwarstwowa z izolacją termiczną po wewnętrznej stronie.

 
Koncepcje klasyfikacji metod ociepleń od wewnątrz

Metody ocieplenia od wewnątrz ze względu na sposób pracy izolacji, według M. Gaczek i B. Ksit [2], można podzielić na trzy rodzaje:

• docieplenie materiałem powodującym wzrost oporu cieplnego ściany,
• zastosowanie materiału powodującego odbicie promieniowania cieplnego,
• zastosowanie materiału dającego oba ww. efekty.

Innym sposobem podziału metod ocieplenia od wewnątrz jest ten ze względu na wpływ na dyfuzję pary wodnej przez przegrodę na [3]:

• izolacje niewpływające na dyfuzję pary wodnej przez przegrodę – paroprzepuszczalne,
• izolacje znacząco ograniczające dyfuzję pary wodnej przez przegrodę – paroszczelne.

Z kolei zgodnie z wytycznymi obejmującymi parametry cieplno-wilgotnościowe oraz zjawiska transportu wody w przegrodach budowlanych, metody ocieplenia od wewnątrz można podzielić na [1]:

• metody limitowanego oporu cieplnego,
• metody jednostronnej bariery,
• metody aktywne kapilarnie,
• metody pełnej bariery dwustronnej,
• metody punktowo-kapilarne,
• metody liniowo-kapilarne.

Zgodnie z literaturą przedmiotu: Ulotka WTA 6-4 „Izolacja wewnętrzna w istniejących budynkach” (Wiss.-Technische Arbeitsgemeinschaft für Bauwerkserhaltung und Denkmalpflege e.V., www.wta.de) oraz „Wytyczne dotyczące wewnętrznej izolacji ścian zewnętrznych za pomocą IDS” (Fachverband Wärmedämmverbund-Systeme ETICS, www.innendaemmsysteme.de) [4].
Jeszcze innym sposobem podziału metod ocieplenia od wewnątrz jest ten zaproponowany przez D. Zirkelbacha, A. Bindera i H.M. Künzela:

• otwarty dyfuzyjnie włóknisty materiał termoizolacyjny,
• otwarty dyfuzyjnie włóknisty materiał termoizolacyjny z paroizolacją,
• hamująca dyfuzję sztywna pianka termoizolacyjna,
• kapilarnie aktywny materiał termoizolacyjny.

I wreszcie – metody ocieplenia od wewnątrz można też podzielić, według Kirsten Arbeiter na: 

• izolacje termiczne o niewielkim oporze dyfuzyjnym i braku możliwości dyfuzji – zastosowana bariera paroszczelna,
• izolacje termiczne o dużym oporze dyfuzyjnym i braku możliwości dyfuzji – cała przegroda szczelna,
• izolacje termiczne o bardzo wysokim oporze dyfuzyjnym i braku możliwości dyfuzji,
• izolacje termiczne o niewielkim oporze dyfuzyjnym i niewielkim oporze dyfuzyjnym.

Minimalne wymagania dotyczące izolacyjności cieplnej budynków, zapobiegające kondensacji i zagrożeniom higienicznym, podane są w normie DIN 4106-2.

Wytyczne prawne

Podstawowe kwestie dotyczące wytycznych termomodernizacji uregulowane są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1422). Termoizolacja od wewnątrz wiąże się z ograniczeniem wystąpienia możliwości kondensacji. Według warunków technicznych obowiązujących od dnia 1 stycznia 2018 roku zgodnie z paragrafem 321, Na wewnętrznej powierzchni nieprzezroczystej przegrody zewnętrznej nie może występować kondensacja pary wodnej umożliwiająca rozwój grzybów pleśniowych. Nie możemy dopuścić również do zawilgocenia spowodowanego kondensacją pary wodnej, narastającego w kolejnych latach. Paragraf 322 w następujący sposób reguluje sytuacje dotyczące zagrzybienia.

1.  Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne zewnętrznych przegród budynku, warunki cieplno-wilgotnościowe, a także intensywność wymiany powietrza w pomieszczeniach, powinny uniemożliwiać powstanie zagrzybienia.
2.  Do budowy należy stosować materiały, wyroby i elementy budowlane odporne lub uodpornione na zagrzybienie i inne formy biodegradacji, odpowiednio do stopnia zagrożenia korozją biologiczną.
3.  Przed podjęciem przebudowy, rozbudowy lub zmiany sposobu użytkowania budynku, w przypadku stwierdzenia występowania zawilgocenia i oznak korozji biologicznej, należy wykonać ekspertyzę mykologiczną i na podstawie jej wyników – odpowiednie roboty zabezpieczające.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywania robót budowlanych polegających na remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Wynika z tego, iż remont elewacji nie wymaga pozwolenia na budowę, chyba że budynek jest indywidualnie wpisany do rejestru zabytków lub jest pod opieką konserwatora. Ściany takich obiektów można zatem ocieplać od zewnątrz.
Powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Warszawie z dnia 30 maja 2006 roku (sygn. akt VII SA/Wa 66/06), należy stwierdzić, że remont obiektów budowlanych niewpisanych do rejestru zabytków, w tym także znajdujących się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, wymaga tylko dokonania zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Aby wymagane było pozwolenie na budowę w celu docieplenia budynku, obiekt musi być indywidualnie wpisany do rejestru zabytków. Zgodnie z art. 39 ust. 1 Prawa budowlanego, prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków [szkolenie WOIIB B. Ksit]. Techniczne wytyczne dotyczące izolacji wewnętrznej ścian zewnętrznych są opracowane przez stowarzyszenie branżowe producentów ociepleń WDVS (System zum Dämmen von Gebäudeaußenwänden).

Wybrane przykłady rozwiązań systemowych

Na polskim rynku jest wiele systemów termoizolacji od wewnątrz – w artykule zawarto kilka przykładowych zestawień występujących systemów.

• System Multipor – to system płyt termoizolacyjnych wykonanych z odmiany lekkiego betonu komórkowego (jego dane techniczne zawarto w tabeli 1). Jest to system otwarty dyfuzyjnie.
• System TecTem Insulation Board Indoor – to system płyt termoizolacyjnych wykonanych z perlitu ekspandowanego. Podobnie jak system Multipor, jest on systemem otwartym dyfuzyjnie. Jest kapilarnie aktywny. Materiał ten wykazuje się dużą stabilnością fizyczną (dane techniczne zawarto w tabeli 2).
• System KEIM iPor Mineraldammplatte – to system płyt termoizolacyjnych wykonanych z mączki kwarcowej i wodorotlenku wapnia, o porowatej strukturze. Najważniejszym jego elementem jest całkowicie mineralna, hydrofilna płyta termoizolacyjna (dane techniczne zawarto w tabeli 3).
• System Sto Therm In – system, którego rdzeń wykony jest z płyt PUR (poliuretan/polyurethane). Na warstwę wierzchnią można tu zastosować materiał nieprzekraczający 10 kg/m2. Dodatkowe zabezpieczanie systemu to pasek foli aluminiowej stosowany na stykach. Jest to system z barierą wilgotnościową w postaci bariery dwustronnej dla pary wodnej – folia typu Alal (dane techniczne zawarto w tabeli 4) [2].
• System płyty Recticel Eurothene G – system, którego rdzeń wykonany jest z płyt PIR poliuretan – G. Jest wolną od freonów, twardą, poliizycjanurową płytą termoizolacyjną wykończoną jednostronnie płytą gipsowo-kartonową. Między płytą gipsowo-kartonową a rdzeniem z pianki PIR znajduje się paroizolacja. Jest to system z barierą wilgotnościową w postaci opóźniacza pary wodnej – papieru metalizowanego (dane techniczne zawarto w tabeli 5) [2].

Tab. 1. Parametry techniczne płyt Multipor
Źródło: Zeszyt-techniczny-Multipor-Ocieplenie-odwewnątrz-2017-03.pdf

Parametr	Wartość
Gęstość objętościowa ρ [kg/m3]	≤ 115
Współczynnik przewodzenia ciepła w stanie suchym λ 10,dry [W/(mK)] wartość obliczeniowa λD [W/(mK)]	0,042 0,043
Przenikanie pary wodnej współczynnik oporu dyfuzyjnego μ przepuszczalność pary wodnej δ [kg/(m × s × Pa)]	3 0,67 ×10–10
Wytrzymałość na ściskanie w stanie suchym [kPa]	≥ 300
Średnia wytrzymałość na rozciąganie [kPa]	≥ 80
Odkształcenie pod ciężarem 1 kN [mm...